W zbiornikach naturalnych, w których dno wykazuje naturalną szczelność, często trzeba dokonać umocnienia jego powierzchni. Najczęściej umacnianie to ma na celu utrzymanie właściwego profilu dna oraz ułatwienie utrzymania zbiornika w czystości. Jako umocnienie stosuje się najczęściej pokrywanie powierzchni dna brukiem kamiennym albo warstwą tłucznia lub żwiru odpowiednio wyrównanego i uwałowanego. Po uwałowaniu umocnienie takie może przyczynić się do zwiększenia szczelności dna zbiornika.

We wszystkich zbiornikach sztucznych, czyli niemających naturalnego nieprzepuszczalnego dna, trzeba wykonywać specjalne uszczelnienie, a często również stosować umacnianie powierzchni dna.

Uszczelnienie dna zbiornika można wykonywać za pomocą różnych materiałów zależnie od rodzaju podłoża, głębokości zbiornika, przeznaczenia i sposobu użytkowania. Najtańszym i jednocześnie najprostszym sposobem uszczelniania jest ułożenie 20 - 30-centymetrowej warstwy gliny lub iłu.

Warstwę taką układa się na odpowiednio wyprofilowanym i uwałowanym podłożu. Po ułożeniu warstwę tę trzeba również wyrównać i uwałować, a następnie pokryć 5-centymetrową warstwą żwiru, który stanowi umocnienie dna. Na powierzchni dna o większych pochyłościach lepiej jest zamiast żwiru użyć drobnego tłucznia, który po uwałowaniu tworzy znacznie lepszą warstwę umacniającą.

Uszczelnianie gliną lub iłem można stosować na dostatecznie zwięzłym podłożu oraz w przypadkach spodziewanego osiadania gruntu, np. na nasypach. Uszczelnienia tym sposobem nie należy natomiast stosować na gruntach luźnych i przepuszczalnych, ze względu na łatwość przenikania do takiego podłoża części spławianych, co prowadzi do zniszczenia warstwy uszczelniającej i ubytków wody.

Do tanich i bardzo łatwych w wykonaniu należy zaliczyć uszczelnianie folią z tworzyw sztucznych, a przede wszystkim folią polietylenową. Grubość używanej folii wynosi najczęściej 0,05 lub 0,1 mm. Ten rodzaj uszczelnienia można stosować na gruntach przepuszczalnych i niedostatecznie ustabilizowanych, podłoże takie powinno być jednak odpowiednio zagęszczone, wyprofilowane i wyrównane. Folia jest materiałem elastycznym, lecz dość delikatnym i łatwym do uszkodzenia mechanicznego, dlatego układa się ją zwykle na 5 - 10-centymetrowej warstwie piasku drobnoziarnistego. Warstwa ta doskonale wypełnia nierówności powierzchni podłoża i zapobiega uszkodzeniu folii pod naciskiem masy wody.

Folia przeznaczona na uszczelnienie powinna stanowić jednolitą powłokę. W celu utworzenia takiej powłoki arkusze folii łączy się przez sklejanie odpowiednimi klejami. Znając dokładnie kształt i wymiary zbiornika można przygotować powłokę z folii np. na powierzchni trawnika lub placu. Dla pewniejszego uszczelnienia dna można stosować dwie folie. Uszczelnienie z folii powinno być dokładnie połączone ze stopą fundamentu ściany zbiornika.

Po rozłożeniu folii i połączeniu jej ze ściankami stanowiącymi brzeg trzeba ją zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi (przedziurawieniem) przez ułożenie: w miejscach poziomych 10 - 15-centymetrowej warstwy piasku, a w miejscach o większych pochyłościach - płyt betonowych na podsypce piaskowej. Zabezpieczenie folii płytami ułatwia utrzymanie w zbiorniku czystości i może być stosowane również w basenach ogrodowych wykorzystywanych do kąpieli. W wielu zbiornikach ogrodowych można wykonać dno o nawierzchni bitumicznej. Umocnienia takie stosuje się na gruntach nieprzepuszczalnych i dostatecznie ustabilizowanych. Umocnienie wykonuje się podobnie jak nawierzchnię tego typu. Warstwę uszczelniającą tworzy powłoka, składająca się z dwóch warstw masy wylewanej na silnie uwałowane i zamulone piaskiem podłoże tłuczniowe, grubości 10 - 15 cm. Pierwszą warstwę masy bitumicznej grubości ok. 5 cm układa się w celu wyrównania podbudowy i wstępnego jej uszczelnienia, druga zaś, grubości ok.3 cm, stanowi właściwe uszczelnienie i powierzchnię dna. Dokładność rozłożenia masy i odpowiednie uwałowanie są niezbędnymi warunkami uzyskania szczelności takiego umocnienia.

Uszczelnianie dna jest możliwe również papami wysokiej jakości, układanymi na gorąco na odpowiednio gładkiej podbudowie bitumicznej.

Ostatnim sposobem umacniania, o którym należy wspomnieć jest wykonywanie szczelnego dna z betonu. Sposób ten, stosowany od dawna w budowie basenów ogrodowych, nie zdał jednak egzaminu, mimo zwiększania grubości warstwy betonu, jego zbrojenia i stosowania różnych rozwiązań dylatacji. W warunkach ogrodowych wskutek działania niskich temperatur oraz nacisków wywieranych przez wodę i lód, tworzący się od strony gruntu, beton ulega różnego rodzaju uszkodzeniom. Powstające liczne pęknięcia powodują dalsze uszkodzenia, które w warunkach działania ujemnych temperatur nie są możliwe do naprawienia. Zbiorniki uszczelniane betonem wykazują dostateczną trwałość i szczelność tylko w razie utrzymywania całej konstrukcji w temperaturze dodatniej. Wymaga to oczywiście odpowiedniego zabezpieczenia całego zbiornika na okres zimy. Zabezpieczać w ten sposób można jedynie zbiorniki niewielkie. Dlatego beton, jako tworzywo uszczelniające dno zbiornika, stosuje się coraz rzadziej.

Należy dodać, że wykonanie betonu wodoszczelnego jest możliwe tylko pod warunkiem wykonania mieszanki z grubego żwiru i piasku rzecznego w odpowiednich proporcjach oraz ok. 350 kg cementu na l m³ betonu; składniki te trzeba mieszać z wodą do stanu gęstoplastycznego. Wodoszczelność betonu można zwiększać przez dodawanie specjalnych preparatów uszczelniających, jak np. Plastibet lub Hydrobet. W celu uszczelnienia można również stosować pokrywanie betonu różnymi żywicami syntetycznymi.

Przystosowywanie zbiorników wodnych do uprawy roślin

Rośliny uprawiane w ogrodowych zbiornikach wodnych przyczyniają się w bardzo dużym stopniu do zwiększenia ich wartości dekoracyjnej i estetycznej oraz mają duży wpływ na rozwój mikroflory i fauny zbiornika. W każdym naturalnym zbiorniku wodnym i obok niego wskutek naturalnej sukcesji ustala się określony typ roślinności o różnych wymaganiach co do głębokości wody i stopnia nawilgotnienia gleby w części brzegowej. Roślinność tę podzielić można na cztery grupy.

Rośliny porastające glebę położoną powyżej lustra wody nazywamy zwykle przybrzeżnymi lub przywodnymi. Gleba tych stanowisk jest w stanie bardzo silnego nawilgocenia (nasiąkliwość kapilarna), ma jednak wolne przestrzenie powietrzne.

Drugą grupę stanowią rośliny bagienne, rosnące na glebie całkowicie przesyconej wodą. Wysokość tych stanowisk nie przekracza poziomu lustra wody w zbiorniku. Obydwie wymienione grupy roślin utrzymują się pod warunkiem zachowania stałego poziomu lustra wody.

Trzecią grupę stanowią rośliny wód płytkich, czwartą zaś rośliny rosnące w wodach głębszych.

W zbiornikach naturalnych zarówno dno, jak również brzeg i przyległe do zbiornika powierzchnie terenu mają naturalne środowisko glebowe, w którym rosną i rozwijają się wymienione grupy roślin. Brzegi i dna takich zbiorników można obsadzić roślinami bez specjalnego przygotowywania. Natomiast większość zbiorników sztucznych przed wprowadzeniem do nich roślin trzeba specjalnie do tego celu przystosować. Do uprawy roślin wodnych są produkowane różnego rodzaju kosze z tworzyw sztucznych, które po obsadzeniu ustawia się na dnie zbiorników.